نتایج بلندمدت مراجعان خود را بهبود ببخشید و تغییرهای همراه با آن را مشاهده کنید
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
(اکت)
درمانی مبتنی بر فرایند
از طرف دکتر استیون سی. هیز
دوست عزیز،
ما به‌عنوان درمانگر، هدف زیبای کمک به مراجعان را در مقابله با مصیبت‌ها و ایجاد زندگی‌ای با رفاه بیشتر را باهم به اشتراک می‌گذاریم.
این تعهدی بزرگ و همچنین امتیازی فوق‌العاده است …
و با چالش‌هایی همراه است که مهم‌ترین آن، این سؤال است:
آیا مراجعان ما واقعاً بهتر می‌شوند؟
اگر با خودمان صادق باشیم، تاکنون باید پاسخ داده باشیم: نمی‌دانیم!
قضاوت در زمینۀ اثربخشی کارمان در میان پیچیدگی‌های درمانی آن‌هم در زندگی واقعی کاملاً دشوار است.
هر متخصصی می‌تواند زمانی را به‌خاطر بیاورد که جلسه بسیار خوب پیش رفته و با تشکر صمیمانه مراجع به پایان رسیده است … اما با وجود آن ستایش صمیمانه، در نهایت، مراجع در مشکلاتی که فکر می‌کردیم به آن پرداخته شده، بیشتر و عمیق‌تر فرورفته است.
برعکس، ممکن است کارتان با مراجع در ظاهر ناموفق به نظر برسد؛ اما چند سال بعد نامه‌ای از همان شخص دریافت کنید که تغییرهای مثبت بعدی را به شما نسبت می‌دهد.
تمام این‌ها به این معنی است که در مداخلۀ روان‌شناختی، اتفاقی در سطح عمیق‌تری در حال انجام است، فراتر از محتوای سطحی، فراتر از ستایش مراجع و فراتر از اینکه چگونه جلسه “به‌آرامی” پیش می‌رود.
برآوردن میل کمک به مراجعان
برای مبارزه با این نبودِ اطمینان و برای برآوردن تمایلمان به کمک به مراجعان، متخصصان بیشتری به درمان‌های مبتنی بر شواهد گرایش یافته‌اند.
دانستن اینکه پروتکلی در سندرمی یا جمعیت خاص آزمایش شده است، حداقل به ما اطمینان می‌دهد که داریم کمکی می‌کنیم.
بااین‌حال، درحالی که وعدۀ پروتکل‌های مبتنی بر شواهد جذاب بوده است، می‌تواند منجر به رویکرد «صرفاً توسط کتاب» شود که ممکن است احساس محدودیت ایجاد کرده و خلاقیت بالینی را تضعیف کند. همان‌طور که هر درمانگری می‌تواند تأیید کند، هنوز هم پیروی از این پروتکل‌ها، همیشه نتایج بلندمدت را تضمین نمی‌کند یا به ما کمک نمی‌کند که بدانیم اوضاع مراجع چطور است.
برای درک اینکه چگونه در دنیای درمان، تحت سلطۀ پروتکل‌ها قرار گرفته‌ایم و برای ایجاد مسیری نوین و هیجان‌انگیز روبه‌جلو، اجازه دهید کمی به تاریخ نگاهی بیندازیم …
“پزشکی کردن” روان‌شناسی انسان
طی نیم‌قرن گذشتۀ در نظریه‌های روان‌شناسی، سعی کرده‌ایم با “پزشکی کردنِ” رنج انسان، خود را به‌عنوان جامعه‌ای از پزشکان سلامت روان و رفتار سازگار کنیم. این بدان معناست که در طبقه‌بندی کردن افراد در سندرم‌ها و زیر سندرم‌ها خوب عمل کرده‌ایم، DSM5 نزدیک به ۱۰۰۰ صفحه از اختلالات و شرایط تشخیص دادنی را بیان و نرخ‌های گزارش‌شدۀ بعدی برای اختلالات روانی در تمام جمعیت‌ها به‌شدت افزایش‌یافته است.
برای درمان این سندرم‌ها و زیر سندرم‌ها، ما (به‌عنوان رشته و مجموعه‌ای از حرفه‌ها) مسیری را برای توسعۀ درمان‌های مبتنی بر شواهد ایجاد کردیم که چیزی شبیه به این است:
- یک مفهوم درمانی برای یک بیماری خاص (مانند اختلال اضطراب فراگیر) ارائه دهید.
- آن را به یک پروتکل برای آن بیماری تبدیل کنید
- آن را به یک پروتکل برای آن بیماری تبدیل کنید
با این‌حال، علی‌رغم نیت خوبمان، این رویکرد «پزشکی» نتیجه نداده است. بار مشکل‌های سلامت روانی و رفتاری افزایش‌یافته است، اندازۀ اثر درمان به‌صورت درجازدن مشاهده می‌شود و هنوز واقعاً نمی‌دانیم که آیا مراجعان ما بهبود یافته‌اند یا خیر. چنین چیزی، اغلب اوقات باعث می‌شود که احساس گیرافتادن و «کورکورانه عمل‌کردن» کنیم، زیرا روش‌های محدودی داریم برای اینکه بدانیم آیا پروتکل‌هایی که استفاده می‌کنیم به‌صورت فردی تفاوتی ایجاد می‌کنند؟ اما اگر پروتکل‌های مبتنی بر سندروم باعث می‌شوند احساس محدودیت کنیم و حتی نتایجی را که وعده داده‌اند، ایجاد نکنند، در عوض باید چه کاری انجام دهیم؟
البته می‌توانیم شهودی و رابطه خود را در تعامل با مراجع، حتی بدون چارچوب علمی، اعمال کنیم.
اما برای ارائۀ درمانی با تأثیر پایدار، به راهنمایی علمی اساسی نیاز داریم تا به تلاش‌های درمانی خلاقانه ما جهت و اطمینان بیشتری بدهیم که ما را به این سؤال بزرگ هدایت می‌کند:
آیا برای پروتکل‌های سخت‌گیرانه، جایگزینی مبتنی بر شواهد وجود دارد؟
نخستین‌بار این سؤال را حدود ۴۰ سال پیش پرسیدم. در سال ۱۹۸۲، ما همان کاری را انجام می‌دادیم که سایر دانشکده‌های درمان مبتنی بر شواهد انجام می‌دادند. چند ایدۀ جدید داشتیم. پروتکل‌های درمانی را ایجاد کردیم. آنها را آزمایش کردیم و متوجه شدیم که کارساز هستند. به‌هرحال، به‌جای اینکه آنها را باعجله بیرون دهیم، بیشتر تحقیق‌ها را جمع‌آوری کردیم و چند دهۀ آینده را روی راهبردی متفاوت سرمایه‌گذاری کردیم. راهبردی که احساس می‌کردیم بسیار کاربردی‌تر خواهد بود و اکنون چند دهۀ بعد، به ما امکان داده است که در نهایت فراتر از پروتکل‌ها و سندرم‌ها به جلو حرکت کنیم:
به تغییرهایی که وقتی افراد واقعاً بهتر می‌شدند، روی می‌داد، پرداختیم، نه در سطح سطحی، بلکه در سطح عمیق‌تری از فرایندهای زیربنایی. در طول درمان، ممکن است اتفاق‌های بسیاری رخ دهد؛ اما دریافتیم آنچه واقعاً مهم است، بهبود تعداد انگشت شماری از «فرایندهای اصلی» تغییر است. تغییرها در این فرایندها است که به طور دقیق نتایج بلندمدت را پیش‌بینی می‌کند. حتی دلگرم‌کننده‌تر، این درک نهایی بود که با پرداختن به فرایندها، می‌توانیم فراتر از تشخیص سندرم‌ها و تعیین پروتکل‌ها حرکت کنیم.
پرداختن به فرایندها در مقابل سندرم‌ها
هنگامی که به فرایندهای تغییر اشاره می‌کنیم، منظور توالی‌های با امکان پیش‌بینی و اثبات‌شده تجربی از رویدادهای زیستی‌روانی اجتماعی تغییرپذیر است که منجر به دستیابی به نتایج مطلوب مراجع به روشی پویا، پیش‌رونده و چند سطحی می‌شود. برای نشان‌دادن مزایا و سادگی پرداختن به فرایندها و نه فقط علائم، اجازه دهید این دو رویکرد را با هم مقایسه کنیم.
به‌عنوان‌مثال، گروهی از افرادی که در سطح مشکلی مشابه (مانند اضطراب) مشترک هستند، ممکن است علائم مشابهی داشته باشند؛ اما فرایندهای ریشه‌ای مشکل‌های مربوط به آنها، ممکن است کاملاً متفاوت باشد. مانند آمیختگی بیش از حد با افکار خاص یا اجتناب از محرک‌های اضطراب‌آور، یا ازدست‌دادن تماس با لحظۀ حال و نگرانی مداوم دربارۀ آینده یا تکرار تجربه‌های منفی گذشته. برعکس، ممکن است چند مراجع، همه با فرایندی اساسی (مانند نداشتنِ تمایل به تجربۀ احساس‌های ناخوشایند) دست‌وپنجه نرم کنند که می‌تواند در طیف گسترده‌ای از علائم سطحی (مانند اعتیاد، اعتیاد به کار یا اختلال خوردن) ظاهر شود. به همین دلیل پروتکلی که گاهی برای اختلالِ خوردن کارساز است، چون اتفاقاً به فرایندهای زیربنایی درست در فردی خاص می‌پردازد، ممکن است در فرد دیگر با شکست مواجه شود، زیرا به فرایند زیربنایی درست در آن فرد نمی‌پردازد.
شش فرایند انعطاف‌پذیری اصلی
در نهایت ۶ فرایند اصلی انعطاف‌پذیری روان‌شناختی را شناسایی کردیم که می‌توان مستقیماً از طریق درمان برای ایجاد اثرهای پایدار مطمئن، به آنها پرداخت. این فرایندهای روان‌شناختی به‌نوبه خود در سطوح زیستی و اجتماعی‌فرهنگی (که هرکدام شامل فرایندهای تغییر نیز هستند) قرار دارند. در سطح روان‌شناختی، هر چه فرد این فرایندهای انعطاف‌پذیری را بیشتر نشان دهد، در درازمدت عملکردی بهتری خواهد داشت.
این ۶ فرایند عبارت‌اند از:
پذیرش
برخلاف اجتناب تجربی، پذیرش شامل در آغوش گرفتن فعال و آگاهانۀ تجربه‌هایی است که بدون تلاش‌هایی که ضروری نیستند برای تغییر فراوانی یا شکل آنهاست. پذیرش (مثل همتای خود، هم‌جوشی زدایی) به‌خودی‌خود یک هدف در اکت نیست؛ بلکه به‌عنوان روشی برای افزایش اقدام مبتنی بر ارزش تقویت می‌شود.
هم‌جوشی زدایی
هم‌جوشی زدایی با ایجاد بافت‌هایی که در آن می‌توانیم به‌جای نگاه‌کردن از زاویۀ افکار، سعی دارد تا نحوۀ تعامل یا ارتباط یک فرد با افکارش را تغییر دهد. چنین چیزی امکان می‌دهد تا عملکردهای نامفید آنها کاهش یابد. با استفاده از طیف گسترده‌ای از تکنیک‌ها، هم‌جوشی زدایی می‌تواند برای کمک به فرد در جداسازی هویت ذاتی‌اش از افکارش استفاده شود.
لحظۀ حال
هدفِ مطلوبِ کارکردن روی لحظۀ حال این است که جهان درون و بیرون را به طور مستقیم و عمیق‌تر تجربه کنیم و توجه را اختصاص دهیم به آنچه لحظۀ کنونی را به طور انعطاف‌پذیر، روان و داوطلبانه در برمی‌گیرد. این هدف با روش‌های تأملی و آموزش انعطاف‌پذیری توجه (که از تماس مداوم بدون قضاوت با رویدادهای روان‌شناختی و محیطی در حین وقوع حمایت می‌کند) به دست می‌آید.
خود مفهوم‌سازی شده
زبان انسانی منجر به حسی از خود به‌عنوان منبعی چشم‌انداز می‌شود و جنبه‌ای متعالی، معنوی و به هم پیوستۀ اجتماعی را برای آگاهی انسان فراهم می‌کند. این حس خود تا حدی مهم است، زیرا تمام فرایندهای انعطاف‌پذیری دیگر را تقویت کرده و حس تعلق و ارتباط را ایجاد می‌کند که در سفر زندگی، به ما قدرت می‌بخشد.
ارزش‌ها
ارزش‌ها کیفیت‌های انتخاب شده‌ای از کنش هدفمند هستند که نمی‌توان آنها را به‌عنوان شیء به دست آورد؛ بلکه تنها می‌توان لحظه‌به‌لحظه آن را نشان داد. مسیرهای زندگی در زمینه‌های مختلف (مانند خانواده، معنویت، شغل، و …) را می‌توان انتخاب کرد که شکل‌های اجتنابی، مطیع یا قضاوت کننده انگیزه را که به طور ضعیفی با تغییر رفتار واقعی مرتبط هستند، تضعیف می‌کند.
اقدام متعهدانه
توسعه الگوهای فزایندۀ اقدام‌های مبتنی بر ارزش، هدف نهایی اکت است. هر زمان که تلاش‌های تغییر رفتار منجر به تماس با موانع روان‌شناختی شود (مثلاً اجتناب تجربی یا آمیختگی با افکار خاص) می‌توان از طریق سایر فرایندهای انعطاف‌پذیری اکت به آنها پرداخت. در نتیجه، اهداف ملموسی که با ارزش‌ها سازگاری دارند، با سهولت بیشتری امکان دستیابی دارند.
Psychological flexibility : انعطاف‌پذیری روان‌شناختی
Psychological flexibility : انعطاف‌پذیری روان‌شناختی
Values: ارزش‌ها
Committed Action : اقدام متعهدانه
Self as a context : خود به‌عنوان بافت
Cognitive defusion : هم‌جوشی زدایی شناختی
Acceptance : پذیرش
وقتی می‌بینید که فرایندها در حال حرکت هستند …
در طول سال‌ها، مفاهیم و ابزارهایی را توسعه دادیم که بر این فرایندها تمرکز دارند. متوجه شدیم که یادگیریِ دیدن و پرداختن به این ۶ فرایند به شما امکان می‌دهد تغییرها را هم‌زمان مشاهده کنید و بدانید که مهم است، نه فقط به این دلیل که مراجعتان شما را تحسین می‌کند یا به این دلیل که علائم کاهش می‌یابد؛ بلکه به این دلیل که واقعاً مشاهده کرده‌اید که فرایندها در حال حرکت کردن هستند.
و پس از ۲۰ سال تحقیق، اکنون پژوهش‌ها نشان داده است که کار بر روی حرکت‌دادن این فرایندهای اساسی دامنۀ بسیار گسترده‌تری نسبت به کار بر روی شرایط یا سندرم‌های سطحی خاص دارد. هنگامی که فرایندهای انعطاف‌پذیری به حرکت درآیند، نتایج خوبی به دنبال خود می‌آورند.
رویکرد مبتنی بر پرداختن به این فرایندها به عنوان درمان پذیرش و تعهد یا اکت شناخته می‌شود.
درمان‌پذیرش و تعهد
اکت مبتنی بر ۶ فرایند انعطاف‌پذیری روان‌شناختی است که در بالا گفته شد، وقتی مراجعان آن را اجرا کنند، به طور مداوم به آنها کمک می‌کند تا در درازمدت بهتر عمل کنند. با پرداختن مستقیم به فرایندهای زیربنایی، می‌توانیم درمان را فردی کنیم و ببینیم آیا فرد بر اساس حرکت فرایندها در حال بهبود است یا خیر. این بدان معناست که می‌توانیم در زمینۀ اثرهای ماندگاری که درمان ایجاد کرده است، اطمینان بیشتری پیدا کنیم.
اکت به جنبش جهانی عظیم شامل ده‌ها هزار درمانگر تبدیل شده است و همراه با رویکردهای مرتبط با آن توانسته نحوۀ انجام درمان‌ها را تغییر دهد. این جنبشِ در حال تولید حجم عظیمی از تحقیق‌ها است: ما ۸۰۰ کارآزمایی تصادفی را در بیش از ۵۰۰۰ تحقیق پشت سر گذاشته‌ایم. اکنون حجم عظیمی از کار موجود است؛ اما آنچه واقعاً مهم است، کاربردهای آن است (فرایندهای تغییر و رهایی در زندگی انسان‌ها کمک‌کننده هستند).
چرا درمانگران و مراجعان، اکت را دوست دارند؟
درمانگران و متخصصان در تمام اقشار جامعه، به دلایل مختلف از اکت استقبال می‌کنند. انسان‌شناسان از اینکه بتوانند از بسیاری از بخش‌های خزانۀ مهارت‌های موجود خود که درعین‌حال مبتنی بر شواهد هستند، استفاده کنند، لذت می‌برند. متخصصان CBT هیجان‌زده هستند تا در کار خود، پرداختن به ارزش‌ها را پیاده‌سازی کنند، متخصصان بهداشت کاربردی می‌بینند که چگونه فرایندهای انعطاف‌پذیری می‌توانند نحوۀ گفتگوی آنها با مراجعان را تغییر دهند و بسیاری دیگر به طور خاص به تمرکز بر روی ذهن‌آگاهی و ادغام سنت‌های حکیمانه، تمایل دارند.
در مجموع، شش دلیل اصلی وجود دارد که چرا درمانگران به اکت روی می‌آورند و چرا مراجعان آن را دوست دارند.
۱. عملاً با هرنوع مداخله موثری کارساز است.
هنگامی که فرایندهای تغییر را درک کردید، متوجه خواهید شد که چه زمانی درمان‌های دیگر مؤثر هستند و چه زمانی مؤثر نیستند؛ بنابراین می‌توانید با انعطاف بیشتری آنها را به کار ببرید و به استفاده از مداخله‌های بسیاری که در آنها تجربه دارید، ادامه دهید. همچنین می‌توانید خلاقیت بیشتری داشته باشید و از کار خود لذت بیشتری ببرید. این بدان معنی است که مجبور نیستید آنچه از قبل می‌دانید کارساز است، رها کنید. در عوض، می‌توانید آن را به طور مؤثرتر و با درک بهتری از چرایی کارکرد آن، اصلاح‌کرده و به کار ببرید.
۲. به شما امکان می‌دهد تا ببینید چطور مراجعان شما بهبود می‌یابند.
مشاهدۀ هم‌زمان اینکه چگونه مراجعان بهبود می‌یابند، شما را در موقعیتی قرار می‌دهد که مراجعان، معلمتان می‌شوند، زیرا می‌توانید چیزهای مختلفی را امتحان کنید و حرکت آن فرایندهای مبتنی بر شواهد را تماشا کنید و اگر به طور چشمگیری حرکت کنند، می‌دانیم که نتایج بلندمدت آن به‌احتمال قوی خوب است.
۳. اکت شخصاً برای شما کاربرد دارد.
اکت بر اساس روان‌شناسی هنجار است و بر اساس آخرین بررسی‌ها درمانگران و متخصصان نیز افراد عادی هستند. این واقعیتی تجربی است برای کسانی که یاد می‌گیرند چگونه از اکت استفاده کنند و آن را برای خود به کار ببرند، فرسودگی شغلی کمتری را تجربه می‌کنند و احساس پیشرفت شخصی بیشتری دارند. آنها احساس می‌کنند که شخصاً ارتقا یافته‌اند و همچنین از نظر حرفه‌ای می‌توانند تمام چیزهایی را که از قبل می‌دانند در مدلی مبتنی بر شواهد بیاورند.
۴. اکت به دل مراجعان می‌نشیند.
اکت بر اساس روان‌شناسی هنجار است و بر اساس آخرین بررسی‌ها درمانگران و متخصصان نیز افراد عادی هستند. این واقعیتی تجربی است برای کسانی که یاد می‌گیرند چگونه از اکت استفاده کنند و آن را برای خود به کار ببرند، فرسودگی شغلی کمتری را تجربه می‌کنند و احساس پیشرفت شخصی بیشتری دارند. آنها احساس می‌کنند که شخصاً ارتقا یافته‌اند و همچنین از نظر حرفه‌ای می‌توانند تمام چیزهایی را که از قبل می‌دانند در مدلی مبتنی بر شواهد بیاورند.
۵. تقریباً در تمام مسائل روان‌شناختی کاربرد دارد.
برخلاف بسیاری از پروتکل‌ها که با علائم خاص مرتبط هستند، اکت تقریباً برای تمام افراد صرف‌نظر از شرایط، فرهنگ یا نوع درخواستشان امکان استفاده دارد. فرایندهایی که هدف قرار داده‌ایم مربوط به رفاه انسان و بر اساس برنامه‌ای چند دهه‌ای برای کشف ذهن انسان است. انسان‌ها به هرکجا که می‌روند، ذهنشان همراه آنهاست؛ بنابراین اگر بدانید که ذهن چگونه مشکل ایجاد می‌کند و چگونه می‌توانید قفل آن مشکل را باز کنید، احتمالاً می‌توانید بدون درنظرگرفتن علائم خارجی تعیین‌کننده، به فرد کمک کنید.
۶. مراجعان شما را از “زمین‌گیر شدن” رها می‌کنند.
ازآنجایی‌که به‌جای پیروی از پروتکل تجویز شده، به فرایندهای زیربنایی می‌پردازید، وقتی به نظر برسد که مراجع در درمان به بن‌بست می‌خورد، شما به‌عنوان درمانگر می‌دانید که باید چه کاری انجام دهید. فقط به یکی دیگر از فرایندهای اساسی بپردازید و به آزمایش چیزهای جدید ادامه دهید تا زمانی که ببینید فرایندها به حرکت درآمده‌اند. هیچ دلیلی وجود ندارد که دوباره احساس “زمین‌گیر شدن” کنید.
همان‌طور که می‌بینید، دلایل زیادی وجود دارد که چرا اکت از محدودۀ اختیارهای بنیان‌گذاران اصلی خود (از جمله من!) فراتر رفته و به جُنبشی پرتحرک آن‌هم در جامعه‌ای پرجنب‌وجوش از متخصصان سراسر جهان تبدیل شده است.
چگونگی یادگیری اکت
در طول دو دهۀ گذشته، اکت را در کارگاه‌های آموزشی در سراسر جهان آموزش داده‌ام و در صدها پژوهش مشارکت داشته‌ام که اثربخشی این روش را نشان داده‌اند.
به این نتیجه رسیدم که یادگیری اکت از چهار بخش تشکیل شده است:
- تجربۀ تأثیر فرایندهای انعطاف‌پذیری در زندگی
- درک مبانی نظری و فلسفی مدل اکت
- یادگیری شناسایی فرایندهای انعطاف‌پذیری و مشاهدۀ آنها در رفتار شخص
- کسب مهارت‌های عملی در استفاده از روش‌های اکت و نیز روش‌هایی که از قبل می‌دانید، برای به حرکت درآوردن فرایندها
درگذشته، تنها راه آموزش اکت به‌عنوان رویکردی مبتنی بر فرایند، توسط من، با کارگاه‌های حضوری یا پیوستن به آزمایشگاه من بود.
با اولین دورۀ آنلاین من با عنوان ACT Immersion، متخصصان از سراسر جهان از آنچه در این دهه‌ها در راستای نحوۀ یادگیری اکت آموخته‌ام، فارغ از موقعیت مکانی یا نیاز به سفر، بهره خواهند برد.
این دوره بر اساس چهار اصل گفته شده طراحی شده است، به این معنی که با گذراندن دوره، شخصاً تأثیر فرایند انعطاف‌پذیری را تجربه خواهید کرد، اساس مدل اکت را درک خواهید کرد، یاد می‌گیرید که فرایندهای تغییر را شناسایی کنید و در آخر، در به‌کارگیری تکنیک‌ها برای به حرکت درآوردن فرایندها در بافت‌های درمانی واقعی، مهارت کسب کنید.
نتایج ۴۰ سال کار
اکت تقریباً ۴۰ سال پیش همراه با یک تیم کوچک در آزمایشگاه کوچک من شروع شد. در نهایت آن تیم کوچک نقشی در تغییر مسیر مداخلۀ مبتنی بر شواهد داشت. بعضی چیزها که در آن زمان عجیب به نظر می‌رسیدند (مانند فلسفۀ بافت‌گرایی کارکردی، نظریۀ چارچوب ارتباطی یا “RFT” برای زمانی که به علوم پایه برای اصلاح فرایندهای تغییر نیاز داشتیم)، هم اکنون می‌توانم ببینم که در پیشبرد عملیاتی و تحقیقاتی اکت نقش اساسی داشته‌اند.
به تعبیری، با پایان‌دادن به حرفۀ آکادمیک خود، از شما دعوت می‌کنم تا عضو افتخاری آزمایشگاه شوید و از آنچه در این دهه‌ها دربارۀ نحوۀ یادگیری اکت آموخته‌ام، بهره‌مند شوید. در هر مرحله از راه، تمام تلاش خود را برای کمک به شما خواهم کرد.
این دورۀ من است و در طراحی آن اختیار تام داشتم. متخصصان رسانه‌ای که در این پروژه داشتم به من کمک می‌کردند تا هیچ‌چیز مهمی از قلم نیفتد.
لطفاً برای جزئیات بیشتر دربارۀ دوره، به ادامه مطلب مراجعه کنید. مایلم شما هم شرکت کنید.
استیون سی. هیز، استاد برنامه تحلیل رفتار در گروه روان‌شناسی دانشگاه نوادا است. وی همچنین نویسنده ۴۵ کتاب و بیش از ۶۲۵ مقالۀ علمی و یکی از بنیان‌گذاران درمان‌پذیرش و تعهد است.
دکتر هیز رئیس انجمن درمان‌های رفتاری و شناختی و انجمن علوم رفتاری بافتی و سایر گروه‌های علمی بوده است. کارهای او چندین جایزه را به دنبال داشته است، از جمله جایزۀ یک‌عمر دستاورد انجمن برای Bpies و جایزه تأثیر علم بر کاربرد از انجمن پیشرفت تحلیل رفتار.
او که عضو انجمن پیشرفت علم آمریکاست و از پر استنادی‌ترین روان‌شناسان جهان است.
معرفی
نحوۀ کاربرد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد را از دکتر استیون سی هیز، یکی از بنیان‌گذاران اولیه جنبش و ترویج دهندگان پیشروی آن، بیاموزید.
این دوره بیش از ۱۰ بخش آموزشی دارد که شامل بیش از ۱۶ ساعت مطالب ویدئویی و نمونه‌های آموزشی تکمیلی گسترده (ویدئوهای تکمیلی، پادکست، پرسش‌وپاسخ توسط دکتر استیون هیز، مقاله‌ها و…) است. شرکت‌کنندگان دوره، خواهند آموخت که چگونه ۶ فرایند انعطاف‌پذیری روان‌شناختی را شناسایی کرده و آنها را در طیف گسترده‌ای از تمرین‌ها به‌صورت دقیق نمونه هدف آموزشی قرار دهند. از خود دکتر هیز به‌صورت مستقیم خواهید آموخت که چگونه می‌توان اکت را به طور مؤثر و ماهرانه از طریق ویدئوهای آموزشی بالینی، تمرین‌های تجربی، و “بازی‌های واقعی (نقش‌آفرینی) ” به کار برد.
پس از اتمام این دوره، متخصصان درک روشنی از فرایندهای اساسی تغییر و توانایی دیدن و شناسایی آنها با استفاده از مدل Hexaflex خواهند داش و به شما امکان می‌دهد که به طور انعطاف‌پذیر و خلاقانه اکت را در کار خود اعمال کنید و از خزانۀ مهارت‌های درمانی موجود در خود، حتی بهرۀ بیشتری ببرید تا تأثیری پایدار در مراجعان خود ایجاد کنید.
چارچوب دوره
فرصت‌های آموزشی در روزهای ابتدایی اکت صرفاً به‌صورت تجربی بود. در برگزاری این دوره که کاملاً به‌صورت آنلاین ارائه می‌شود، نه‌تنها برای تسهیل یادگیری این نظریه؛ بلکه برای ایجاد تجربۀ شخصی خوب از نظر هیجانی برای هر شرکت‌کننده، دقت زیادی صورت‌گرفته است. به همین دلیل است که هستۀ این دوره، شامل موارد ضبط شده از رویداد زندۀ مخصوص است که باهدف ایجاد محتوای دوره آموزشی، برگزار می‌شد. این رویداد یک کارگاه آموزشی منحصربه‌فرد و سه‌روزه با گروهی متشکل از ۳۰ متخصص بهداشت روان بود.
این بدان معناست که در حین تماشا دوره، می‌توانید تمرین‌های کلاس را لمس کنید، انرژی اتاق را احساس کنید و هم‌زمان ببینید که چگونه نقش‌آفرینی‌ها و تمرین‌های خاصی به اجرا گذاشته می‌شود. این تجربۀ مستقیم و شخصی تأثیر انعطاف‌پذیری روان‌شناختی را ایجاد می‌کند که به شما امکان می‌دهد این روش‌ها را به طور مؤثرتری در حرفۀ خود به کار ببرید.
محتوا و مطالب دوره به زبان انگلیسی است که در آکادمی بین‌المللی فرامدرک این دوره کاملاً فارسی‌سازی شده است.
ساختار دوره
این دوره برای تسهیل در امر یادگیری به‌صورت آموزش آفلاین و به‌صورت آموزش خودمحور طراحی شده است.
ده ماژول به‌صورت هفتگی منتشر می‌شود؛ اما می‌توانید با سرعت بیشتری مطالب را مرور کنید و برنامه‌ای انعطاف‌پذیر داشته باشید. با دسترسی به تمام مطالب دوره حتی بعد از گذراندن دوره دیگر هیچ نیازی به عجله کردن نیست و می‌توانید در هر زمانی در آینده به مطالب دسترسی داشته باشید. وقتی مطالب دوره به‌روزرسانی شد، به آنها نیز دسترسی کامل خواهید داشت.
سه ماژول اول این دوره، پیش‌زمینه‌ای برای درک نظریۀ اکت را فراهم می‌کند. برداشت منحصربه‌فرد دکتر هیز که با درنظرگرفتن منشأ تکاملی فرایندهای انعطاف‌پذیری توسعه‌یافته است.
در ماژول‌های چهارم تا نهم، با هر یک از ۶ فرایند اصلی آشنا خواهید شد. در هر یک از این ماژول‌ها یک «فرایند اصلی» را خواهید آموخت:
- کدام یک از اشتیاق‌های اساسی انسان هر فرایند را هدایت می‌کند (به شما درک عمیق‌تری از این فرایندها و فرصت‌هایی برای ایجاد تغییر می‌دهد)
- چگونه خلاقانه از انعطاف‌ناپذیری به سمت انعطاف‌پذیری حرکت کنیم.
- داده‌های اساسی در زمینه وضعیت انسان در ارتباط با فرایندهای اصلی را می‌آموزید
- کدام یک از اشتیاق‌های اساسی انسان هر فرایند را هدایت می‌کند (به شما درک عمیق‌تری از این فرایندها و فرصت‌هایی برای ایجاد تغییر می‌دهد)
- چگونه خلاقانه از انعطاف‌ناپذیری به سمت انعطاف‌پذیری حرکت کنیم.
در نهایت، در ماژول ۱۰ بینش و ابزارهای عملی برای به‌کارگیری اکت در کار خود و نیز راهنمایی برای مفهوم‌سازی را خواهید آموخت.
برنامۀ درسی دوره
ماژول ۱: معرفی اکت
- چرا رویکردی مبتنی بر فرایند مانند اکت مؤثرتر از پروتکل‌های مخصوص سندرم‌ها است
- مدل انعطاف‌پذیری روان‌شناختی
- ریشه‌های اکت در علم تکاملی
ماژول ۲: اشتیاق‌های اساسی
- جعبه ابزار مفهومی اکت (شامل RFT)
- درک شش اشتیاق اساسی انسان
- چگونه تلاش‌های ما، برای برآورده کردن آن اشتیاق‌های اساسی، می‌تواند ما را در تله انعطاف‌ناپذیری روان‌شناختی گرفتار کند.
ماژول ۳: محورها
- مفهوم محور: حرکت از انعطاف‌ناپذیری روان‌شناختی به انعطاف‌پذیری
- ۶ محور اصلی اکت
- درد حضور و نبود حضور
ماژول ۴: خود متعالی
- توجه به هوشیاری
- اشتیاق به ثبات
- پایه و اساس حس ما از خود و تعالی و معنویت
- فرایندهای چرخش از تنهایی به ارتباط بیشتر با خود و دیگران
ماژول ۵: هم‌جوشی زدایی
- چرا ما اغلب در ذهن خود زندگی می‌کنیم، از جمله نقشی که زبان، بازی می‌کند
- تمرین‌ها و تکنیک‌هایی برای کمک به مراجعان تا به افکار خود نگاه کنند (نه از زاویۀ افکار)
- انعطاف‌پذیری شناختی
ماژول ۶: پذیرش
- چگونه تمایل به احساس خوب داشتن، می‌تواند پرهیز از احساس‌ها را تقویت کند
- یاد بگیرید که خوب احساس کنید
- اهمیت تمایل و رغبت
- رهنمودهایی برای کار ایمن و مؤثر با مراجعان در مواجهه با اکت
ماژول ۷: لحظۀ حال
- چگونه زبان و ذهن توجه ما را از زمان حال می‌ربایند
- راه‌های افزایش انعطاف‌پذیری توجه
- گرفتن حالت ذهنی “کنجکاو”
ماژول ۸: ارزش‌ها
- تمایز بین ارزش‌ها و اهداف
- اهمیت حفظ ارزش‌ها به‌آرامی اما با اشتیاق دنبال‌کردن آنها
- کمک به مراجعین در یافتن مسیرشان
ماژول ۹: اقدام متعهدانه
- نقش حیاتی اقدام متعهدانه در حرکت به‌سوی ارزش‌ها
- نیاز به متعهد بودن به تغییر رفتار، حتی در مواجهه با چیزی که با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنید
- راه‌های ثابت‌قدم ماندن در مسیری هم راستا با ارزش‌ها
ماژول ۱۰: مفهوم‌سازی نمونه
- ماتریسی برای استفاده در مفهوم‌سازی نمونه
- تحلیل شبکۀ نمونه‌ها با استفاده از اصول اکت
- رابطۀ درمانی در اکت
هر ماژول شامل آموزش‌های ویدئویی، مطالب نوشتاری و تمرین‌هایی در قالب‌های مختلف است.
نمونۀ دوره
محتوای ویدئویی دوره با بیش از ۱۶ ساعت آموزش با استفاده از عالی‌ترین کیفیت استانداردهای تصویری و صوتی، تولید شده است. برای نمونه یک بخش کوتاه از دوره را مشاهده کنید:
مطالب آموزشی تکمیلی
علاوه بر ۱۰ ماژول دوره، به نمونه‌های آموزشی تکمیلی زیر نیز دسترسی خواهید داشت که در فواصل زمانی مناسب در طول دوره گنجانده شده است:
پاداش شمارۀ ۱: بیش از ۴ ساعت بازی‌درمانی واقعی
این تمرین‌های لایو اکشن در طول رویداد لس‌آنجلس فیلم‌برداری شده است که دکتر هیز جلسه‌ها را رهبری کرده و شرکت‌کنندگان در نقش مراجعان ظاهر می‌شوند. برخلاف نقش‌آفرینی‌هایی که اغلب برای اهداف آموزشی استفاده می‌شوند، هیچ نمایشنامه‌ای نوشته نشده است؛ بلکه جلسه‌ها واقعی و تمرین نشده هستند که به شما امکان می‌دهند اصول و تکنیک‌های اکت را به طور مؤثر در سناریوهای زندگی واقعی تماشا کنید.
در هر نمونه، دکتر هیز نیز توضیحاتی را ارائه می‌دهد؛ بنابراین می‌توانید «قرائت‌ها و دلایل» وی را درک کنید، زیرا او متوجه بروز مشکل‌های انعطاف‌پذیری می‌شود (که سپس به انتخاب راهبردهای مداخله‌ای او کمک می‌کند).
پاداش شمارۀ ۲: یکی از ویدئوهای آموزشی انجمن روان‌شناسی آمریکا (APA)
این فیلم ضبط شده در سال ۲۰۰۷، یکی از جلسه‌های درمانی دکتر هیز را مستند می‌کند که در آن، وی روش‌های اکت را دربارۀ زن جوانی که با مشکل‌های مربوط به سوگواری پیچیده دست‌وپنجه نرم می‌کند، به کار می‌برد. شما تحول درونی مشهود او را در حین حرکت فرایندهای زیربنایی در طول جلسه مشاهده خواهید کرد و همچنین توضیحاتی از دکتر هیز در راستای تکنیک‌هایی که بکار برده و جزئیاتی که باید به آن توجه دقیق کنید، خواهید شنید. (باتوجه‌به قوانین کپی‌رایت، این پاداش به‌طورکلی فقط برای متخصصان بهداشت روان یا متخصصان بهداشت روان تحت آموزش، تعریف شده است.)
پاداش شمارۀ ۳: تمرین‌های صوتی اکت
در این ضبط‌های صوتی (پادکست‌ها)، دکتر هیز، شما را از طریق تمرین‌های مختلف صوتی راهنمایی می‌کند تا بتوانید آرام باشید، تمرکز کنید و مزایای تمرین را بدون نیاز به دستورالعمل‌های مکتوب تجربه کنید. هنگامی که با بکار گیری‌شان، با آنها عمیقاً آشنا شدید، می‌توانید از آنها در مراجعان خود نیز استفاده کنید.
پاداش شمارۀ ۴: ویدئوهای پرسش‌وپاسخ ماژول به ماژول
برای پاسخ به سؤال‌هایی که ممکن است در حین گذراندن دوره داشته باشید، دکتر هیز مجموعه‌ای از ویدئوها را با پاسخ‌های دقیق به سؤال‌هایی که اغلب اعضای دوره آنها را پرسیده‌اند، ایجاد کرده است. هر ماژول دوره، دارای یک ویدئوی اختصاصی برای پاسخگویی به سؤال‌های متداول در حوزۀ دروس مربوطه است تا به شما در جذب بهتر مطالب و آمادگی برای ماژول‌های بعدی کمک کند.
CEs/CMEs
پس از تکمیل محتوای دوره اصلی و مواد تکمیلی و گذراندن ارزیابی‌های لازم، شرکت‌کنندگان، واجد شرایط دریافت ۲۴ امتیازِ CE/CME تأیید شده برای متخصصان زیر خواهند بود:
مشاوران
روان‌شناسان
مددکاران اجتماعی
پرستاران
پزشکان
تحلیلگران رفتاری
مشاوران ترک مواد مخدر
مشاوران ملی
برای شرکت در این دوره بی‌نظیر با ورود به آکادمی فرامدرک، آینده تخصصی و شغلی خود را تغییر دهید.
علاقه‌مندان به شرکت در دوره بین‌المللی دکتر استیون هیز با عنوان ACT immersion می‌توانند به سایت رسمی موسسه Praxis آمریکا مراجعه نمایند. همچنین برای دریافت مدرک تأیید شدۀ وزارت علوم و تحقیقات جمهوری اسلامی ایران نیز در کارگاه آنلاین این دوره شرکت کنید که مجموعه مولد دانش با همکاری دانشگاه پیام‌نور استان البرز این دوره را برگزار می‌کند.